آیا دیه زن و مرد در تصادفات رانندگی یکسان است؟
تصور کنید یکی از آشنایانتان در تصادف رانندگی آسیب دیده است. وقتی به بیمارستان میرسید، اولین سوالی که از شما میپرسند این است: فرد آسیبدیده زن است یا مرد؟ شاید این سوال در نگاه اول عجیب به نظر برسد، اما تا ۵، ۶ سال پیش همین سوال میتوانست ارزش مالی جان یک فرد را در تصادف رانندگی تعیین کند. حالا که قوانین تغییر کردهاند و این موضوع فراتر از یک بحث قانونی ساده شده است، ممکن است این سوالات برایتان پیش میآید: آیا هنوز هم جنسیت نقشی موثر در تعیین دیه دارد؟ در چه شرایطی دیه زن و مرد برابر است؟
دیه در لغت به معنای خونبها است. از نگاه فقهی پولی است که برای جبران آسیب جسمی و جانی به فرد آسیبدیده یا بازماندگان (خانواده) او پرداخت میشود. از نظر حقوقی؛ دیه کیفر نقدی است که مجرم باید آن را بعد از تعیین مبلغ توسط دادگاه (رای نهایی دادگاه) بپردازد. نکته: مبلغ دیه در ماههای حرام مثل رجب، محرم، ذیالقعده یک سوم بیشتر از سایر ماهها است.
دیه در بیمه شخص ثالث به دو بخش خسارت جانی ثالث و راننده تقسیم میشود. همانطور که می دانید ثابت نیست و هر سال براساس شرایط اقتصادی تغییر میکند. در ادامه به شما میگوییم که نرخ دیه چقدر است. • ۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان معادل یک دیه کامل در ماههای حرام هزینه خسارت جانی شخص ثالث است؛ • ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان معادل دیه در ماههای عادی، خسارت جانی راننده مقصر در تصادفات رانندگی است؛
• راننده آسیبدیده و تمام سرنشینان؛ • عابرپیاده؛ • سرنشینان و راننده مقصر تصادف رانندگی. توجه؛ اگر راننده مقصر بر اثر تصادف رانندگی دچار آسیب جسمانی شود، شرکت بیمه دیه را به او پرداخت میکند؛ مگر در شرایطی که تعدد دیات رخ داده باشد.
در ادامه به قوانینی اشاره میکنیم که دانستن آنها برای راننده مقصر و آسیبدیدگان بسیاری ضروری است. با شناخت این موارد میتوانید به دیه زن و مرد در بیمه شخص ثالث پیببرید. همچنین میتوانید دیه را از بیمهگر دریافت کنید و برای درمان یا رفع آسیب از آن استفاده کنید.
اخیراً قوانین بیمه شخص ثالث دستخوش تغییرات زیادی شده است، بهطوری که این روزها رانندگان نیز تحت پوشش این بیمه قرار میگیرند. اگر راننده در تصادف جان خود را از دست بدهد، خسارت براساس دیه در ماههای غیرحرام محاسبه و به بازماندگان او پرداخت میشود.
دیگر مثل قبل دیه مردان آسیبدیده بیشتر از زنان نیست. براساس تبصره ۲ ماده ۴ قانون برابری دیه زن و مرد و بیمه شخص ثالث، دیه زیان دیدگان تصادفات رانندگی بدون توجه به جنسیت محاسبه و پرداخت میشود. بنابراین تفاوتی ندارد که فرد آسیبدیده زن باشد یا مرد، در هر صورت دیه برابری دریافت خواهید کرد.
براساس قانون جدید، تمام افراد ثالث آسیبدیده در تصادفات رانندگی مشمول دریافت دیه هستند. در نتیجه اگر فرد ثالث فوت کند یا براساس حادثه دچار نقص عضو شود، بیمه شخص ثالث مبلغ را میپردازد.
اگر گواهینامه ندارید و در تصادف رانندگی مقصر شناخته شدید، نگران پرداخت دیه نباشید؛ چراکه در ابتدا دیه به فرد آسیبدیده پرداخت میشود. سپس شما باید چند مرحله اداری انجام دهید تا بتوانید مبلغ دیه را قسطی پرداخت کنید. در نهایت شما باید این مبلغ را سر موعد زمانی به صندوق تامین خسارت بدنی بازگردانید.
در گذشته اگر چندین نفر در یک تصادف رانندگی جان خود را از دست میدادند، بیمه تنها دیه یک نفر را پرداخت میکرد و پرداخت سایر دیهها به عهده راننده مقصر بود. حالا با تغییرات جدید بیمه شخص ثالث، بیمهگر موظف است دیه تمام اشخاص ثالث آسیبدیده را به انضمام تمام دیات (زمانی پیش میآید که فرد بر اثر جراحت مشمول دریافت چندین دیه میشود) را پرداخت کند. مثلا فرض کنید در یک تصادف رانندگی، فردی دچار آسیب جسمانی شده است. او هم قطع نخاع شده و هم نیاز به قطع عضو دارد. در این شرایط تعهد دیات پیشمیآید. خوشبختانه بیمه شخص ثالث تعهد دیات را در سال ۱۴۰۳ پرداخت میکند و نیاز نیست شما نگران پرداخت هزینههای بالا باشید.
عوامل مختلفی مثل میزان و نوع جراحت، ماه وقوع حادثه (حرام یا غیر حرام)، جنسیت فرد بر تعیین نرخ دیه تاثیرگذار هستند.
همانطور که متوجه شدید نرخ دیه هر سال تغییر میکند و این تغییر توسط قوه قضائیه و بانک مرکزی اعلام میشود. شاید برایتان سوال شده باشد که چطور مبلغ خسارت در ماههای حرام و غیر حرام محاسبه و دریافت میشود. در ادامه این را به شما میگوییم. • بعد از تصادف رانندگی، پزشک قانونی میزان خسارت واردشده به فرد را به قاضی دادگاه اعلام میکند؛ • دادگاه براساس نرخ دیه و میزان خسارت، مبلغ خسارت جانی را تعیین میکند؛ • اگر حادثه در ماه حرام اتفاق بیافتد، مبلغ دیه ۳/۱ ماههای غیرحرام افزایش پیدا میکند؛ • در غیر این صورت راننده باید میزان دیه در ماههای غیر حرام را به زیاندیده تصادفات رانندگی بپردازد. توجه داشته باشید برای دریافت دیه باید حتما گواهی پزشکی را ارائه دهید. در غیر این صورت دادگاه نمیتواند رای عادلانهای دهد.
یکی از فاکتورهای موثر در تعیین دیه نوع جراحت واردشده به فرد آسیبدیده متفاوت است. در جدول زیر به نرخ دقیق دیه اشاره میکنیم.
آسیب جسمانی | مبلغ دیه |
شکستگی نازک و درشت استخوان پا | ۱۲۰ میلیون تومان |
شکستگی بینی | ۱۲۰ میلیون تومان |
شکستگی ترقوه | ۴۸ میلیون تومان |
شکستگی جمجمه سر با شکستگی استخوان | ۱۲۰ میلیون تومان |
زخمشدگی در حد حارصه (خراش پوست در حالتی که خون جاری نشود) | ۱۲ میلیون تومان |
زخمشدگی در حد جراحت سطحی همراه با خون ریزی | ۲۴ میلیون تومان |
دندانهای پیشین که افتادهاند | ۶۰ میلیون تومان |
افتادن دندانهای پشتی | ۴۰ میلیون تومان |
دیه یک دست | ۶۰۰ میلیون تومان |
دیه یک پا | ۶۰۰ میلیون تومان |
شکستگی دندههای اطراف قلب | ۳۰ میلیون تومان |
خردشدگی استخوان بهبودیافته | ۱۲۰ میلیون تومان |
به صورت کلی دیه زن و مرد در سال ۱۴۰۳ با هم یکسان نیست؛ یعنی دیه زن نصف دیه مرد در نظر گرفته میشود. یعنی میزان دیه زن در ماههای حرام و غیر حرام به ترتیب ۸۰۰ میلیون و ۶۰۰ میلیون تومان است. ولی دیه زن و مرد در تصادفات رانندگی با هم یکسان است. امسال دیه برای ماههای حرام و غیر حرام به ترتیب ۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان و ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است. اگر به هر دلیل راننده مقصر از صحنه تصادف متواری شود، صندوق تامین خسارات بدنی دیه را به جای راننده مقصر به آسیبدیدگان پرداخت میکند.
دیه زن و مرد در سال ۱۴۰۳ برابر در نظر گرفته شده است. در جدول زیر به جزئیات بیشتر اشاره میکنیم.
ماه | سال ۱۴۰۲ | سال ۱۴۰۳ |
ماههای حرام | ۱ میلیارد تومان | ۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان |
ماههای غیرحرام | ۸۰۰ میلیون تومان | ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان |
در نهایت، با توجه به تغییرات قانونی اخیر، دیگر هیچ تفاوتی در پرداخت دیه بین زن و مرد در تصادفات رانندگی وجود ندارد و هر فرد آسیبدیده، بدون توجه به جنسیت، حق دریافت دیه کامل را دارد. این تغییرات به طور خاص در راستای برابری حقوقی و شفافیت بیشتر در نظام قضایی و بیمهای کشور صورت گرفته است. البته این قوانین تنها بخش کوچکی از مجموعه قوانین پیچیده و متنوع بیمه شخص ثالث و دیه در تصادفات رانندگی هستند که باید از آنها آگاه باشید تا در صورت وقوع حادثه، بتوانید به درستی اقدام کنید و حقوق خود را دریافت نمایید.
همچنین، همانطور که در این مقاله اشاره شد، مبلغ دیه به عوامل مختلفی مانند میزان و نوع جراحت، ماه وقوع حادثه و جنسیت فرد آسیبدیده بستگی دارد. اما مهمترین نکته این است که حالا همه افراد، اعم از زن یا مرد، به طور برابر از حقوق خود در زمینه دیه بهرهمند خواهند شد و این تغییر در قوانین، قدمی مثبت به سوی عدالت و برابری در جامعه است.
امیدواریم که با آگاهی از این تغییرات، بتوانید از حقوق خود در صورت وقوع حادثه تصادف رانندگی به بهترین نحو استفاده کنید و از خدمات بیمهای بهرهمند شوید.